فهرست مطالب
فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران
سال هفدهم شماره 3 (پیاپی 40، پاییز 1389)
- 164 صفحه، بهای روی جلد: 30,000ريال
- تاریخ انتشار: 1389/11/25
- تعداد عناوین: 12
-
-
صفحه 340
از آنجا که فرسایش پدیده ایست که موجب هدررفت خاک می شود و به موجب آن ذرات خاک توسط عامل آب یا باد از بستر خود جدا شده و به مکان دیگر منتقل می گردند. بنابراین ضرورت دارد که برای مبارزه با فرسایش به حفاظت خاک مبادرت نمود. در حال حاضر مدل هایی برای تخمین میزان فرسایش ابداع شده اند که باید با سایر مدل های موجود در مناطق مختلف مورد بررسی قرار گیرند. بنابراین در این تحقیق به ارزیابی مدل-های PSIAC و EPM با تاثیر عوامل ژئومورفولوژی در یکی از زیرحوضه های حبله رود به نام ده نمک پرداخته شد. بدین صورت که در ابتدا با استفاده از اطلاعات موجود و تهیه نقشه های مورد نیاز در حد واحد های هیدرولوژی و زیرحوضه ها، عوامل موجود در مدل ها در منطقه مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفت. سپس با توجه به کمبود آمار و اطلاعات موجود از روش MPSIAC استفاده نشد، اما در مقابل با تهیه نقشه ژئومورفولوژی و تعیین رخساره های ژئومورفولوژی برای تکمیل مدل PSIAC بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تخمین میزان رسوب با استفاده از مدل های یادشده حکایت از این دارد که دو مدل PSIAC با تاثیر عوامل ژئومورفولوژی و EPM دارای نتایجی تا حدودی نزدیک به هم می باشند. بنابراین با توجه به جامع و کامل بودن مدل PSIAC، مدل PSIAC با تاثیر عوامل ژئومورفولوژی برای تخمین میزان رسوبدهی توصیه می شود.
کلیدواژگان: فرسایش، واحدهای هیدرولوژی، عوامل ژئومورفولوژی، EPM، PSIAC -
صفحه 353این تحقیق با هدف بررسی رابطه بین فاکتورهای محیطی آب و پوشش گیاهی می باشد؛ به عبارت دیگر، یافتن فاکتورهایی می باشد که بیشترین تاثیر را در پراکنش تیپهای پوشش گیاهی در حاشیه پلایای اراک دارند. پس از تهیه نقشه اولیه پوشش گیاهی اقدام به نمونه گیری از آب و پوشش گیاهی گردید. سپس متغیرهای آب شامل K، Na، Cl، Mg، %Na(درصد سدیم تبادلی)، Th، SAR، Co3، Hco3، So4، TDS (سختی کل)، EC، pH و Anion (سولفاتها، بی کربناتها و کلرات) اندازه گیری گردید. سپس با استفاده از تکنیکهای چندمتغیره شامل آنالیز مؤلفه اصلی (PCA) و آنالیز تطبیق متعارفی (CCA) داده های جمع آوری شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که الگوی پراکنش گونه های گیاهی با منیزیم، سختی آب، کلر، مجموع یونها، هدایت الکتریکی و آنیون آب ارتباط دارند. همچنین با توجه به نتایج می توان گفت که مطابق وضعیت زیستگاه، احتیاجات اکولوژیکی و دامنه تحمل هر گونه رابطه مهمی با خصوصیات آب دارد.
کلیدواژگان: پلایای اراک، فاکتورهای محیطی، متغیرهای آب، احتیاجات اکولوژیکی -
صفحه 362فنولوژی چهار گونه مرتعی Stipa bromoides، Elymus transhyrcanus، Elytrigia libanotica، وStipa capillata در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد و در 70 کیلومتری شرق تهران به مدت پنج سال از سال 82 تا 86 مورد بررسی قرار گرفت. از هر گونه تعداد 20 پایه انتخاب و در فصل رویش هر هفته یکبار و در فصل غیرفعال هر 15 روز یکبار، از چهار مرحله فنولوژی مهم شامل: شروع رویش و رشد رویشی، گلدهی، شیری شدن و بلوغ بذر و رشد مجدد پائیزه یادداشت برداری انجام گرفت. داده های مربوط به فنولوژی در پنج سال جمع آوری و با استفاده از آمار اقلیمی(دما و بارندگی) تفسیر و برای هر مرحله، حرارت تجمعی لازم یا مجموع درجه روزهای رشد (Growth Degree Days) محاسبه شد. هدف از بررسی، شناخت و معرفی پدیده های مهم فنولوژی جهت استفاده در مدیریت چرای دام و مدیریت مزرعه براساس تاریخ وقوع مراحل فنولوژی و مجموع درجه حرارت روزهای رشد می باشد. نتایج نشان داد که زمان شروع و خاتمه رویش در سالهای مختلف متفاوت بوده و این تغییرات تابع درجه حرارت می باشد. به طوری که کلیه گونه های مورد مطالعه در سالهای خنک دارای دوره فنولوژی طولانی تر از سالهای گرم و خشک بودند. اما حرارتهای تجمعی مورد نیاز کلیه مراحل فنولوژی گونه ها در سالهای مختلف تقریبا«یکسان محاسبه شده و دارای اندکی تفاوت هستند. مثلا» گونه Elytrigia libanotica در سالهای 82، 83، 84، 85 و 86 به ترتیب برابر 3/833، 8/830، 0/834، 0/832 و 3/846 درجه روز رشد (GDD) برای مرحله رشد علفی و 1/1342، 8/1342، 0/1355، 8/1344 و 3/1346 درجه روز رشد (GDD) برای مرحله گلدهی، نیاز داشت. به عبارت دیگر، گیاه فوق مجموع درجه روزهای رشد فوق را نیاز دارد تا بتواند وارد مرحله شیری شدن بذر شود. شروع رویش با توجه به نوع گونه و شرایط جوی در سالهای مختلف بررسی متفاوت بوده و معمولا«از نیمه دوم اسفند تا اوایل فروردین متغیر بود. رشد فعال آنها تا اوایل مرداد ادامه داشت، از آن پس رشد آنها متوقف شد و در پائیز در ترسالی، گونه ها رشد مجدد پائیزه داشتند.
کلیدواژگان: فنولوژی، حرارت تجمعی، رشد رویشی، گلدهی، بلوغ بذر، ایستگاه همند -
صفحه 377هدف اصلی تحقیق حاضر مقایسه دیدگاه کارشناسان و بهره برداران در زمینه مشارکت مردم در فرایند حفظ، احیاء، توسعه و بهره برداری از جنگلها و مراتع استان ایلام می باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق از نوع علی- ارتباطی می باشد. جامعه آماری شامل کارشناسان اداره کل منابع طبیعی استان ایلام و بهره برداران منابع طبیعی استان ایلام بوده اند. حجم نمونه جامعه بهره برداران به کمک فرمول کوکران 317 نفر و برای جامعه کارشناسان 56 نفر محاسبه شده است. روش نمونه گیری در تحقیق حاضر از نوع روش های نمونه گیری طبقه ای خوشه ایچند مرحله ای برای جامعه بهره برداران و نمونه گیری تصادفی ساده برای جامعه کارشناسان می-باشد. ابزار اصلی این تحقیق پرسشنامه می باشد که از لحاظ روایی براساس نظرات متخصصان و از نظر پایایی نیز با اجرای آزمایش انجام شده و مقدار آلفای آن 88% محاسبه شده است و کار تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های ناپارامتری کای اسکویر، من ویت نی و کروسکال والیس انجام شده است. از این رو، نتایج تحقیق نشان داد که دو گروه کارشناسان و بهره برداران عرصه های منابع طبیعی در حفظ و احیاء منابع طبیعی با هم اختلاف نظر معنی داری داشته، اما در بعد توسعه و بهره برداری از منابع طبیعی اختلاف نظرشان معنی دار نیست.
کلیدواژگان: بهره برداران منابع طبیعی، کارشناسان، مشارکت مردمی -
صفحه 393ارزیابی پوشش گیاهی یکی از موارد مهم برای مدیریت صحیح مراتع می باشد. به همین منظور درصد پوشش تاجی، تولید و تراکم گیاهان در 4 منطقه مرجع (گورستان)، مرتع خصوصی، منطقه کلید و منطقه بحرانی (مجاور روستا) مورد بررسی قرار گرفت. در هر کدام از منطقه یادشده، 5 ترانسکت 100 متری به فاصله 20 متر از هم (به دلیل وضع پراکنش و تراکم گیاهان) و در امتداد هر ترانسکت 10 پلات 1 متر مربعی با توجه به نوع گونه ها و نحوه پراکنش آنها مستقر گردید. به طوری که درصد پوشش تاجی، تولید و تراکم گونه ها در داخل کوادرات ها اندازه گیری شد. بنابراین برای اندازه گیری تولید از روش قطع و توزین استفاده گردید. جهت تجزیه آماری از تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون چند دامنه دانکن استفاده گردید. نتایج مبین تفاوت معنی دار بین تولید 4 منطقه در سطح 5 درصد، تراکم در سطح 1 درصد و پوشش در سطح 10 درصد می باشد. نتایج نشان داد که با حرکت از سمت منطقه مرجع به سمت منطقه بحرانی درصد پوشش تاجی، تولید و تراکم گونه های گیاهی به طور چشمگیری کاهش می-یابد. به طوری که گیاهان خوشخوراک (کلاس I) در منطقه مرجع، گیاهان با خوشخوراکی کمتر در مرتع خصوصی و گونه های با خوشخوراکی کم یا غیرخوشخوراک و مهاجم در منطقه مشترک روستا و بحرانی بیشترین میزان درصد پوشش تاجی، تولید و تراکم را بخود اختصاص دادند. گراسهای دائمی و خوشخورک مانند Bromus tomentellus و Hordeum bulbosum دارای بیشترین درصد پوشش، تولید و تراکم در منطقه مرجع بودند و به تدریج با افزایش شدت چرا از درصد گونه های خوشخوراک کاسته شد و به درصد گونه های با خوشخوراکی کم و غیرخوشخوراک ازجمله Boisseria squarrosa و Centaurea virgata افزوده شده است. این تحقیق نشان داد که چرای بیش از حد با ایجاد تغییرات منفی در خصوصیات پوشش گیاهی، پایداری اکوسیستم های مرتعی را به خطر می اندازد.
کلیدواژگان: تغییرات چرا، تولید، تراکم، درصد پوشش گیاهی، چرندو کردستان -
صفحه 402یکی از بحران های اکولوژیکی که جهان امروزه با آن درگیر شده است پدیده بیابان زایی می باشد. اما برای مهار این بحران نیاز به شناخت و درک صحیح از عوامل و فرایندهای آن می باشد. به منظور ارزیابی وضعیت فعلی بیابان زایی با استفاده از مدل ICD محدوده ای به وسعت حدود 242 کیلومتر مربع در منطقه خضرآباد- همت آباد یزد در نظر گرفته شد. روش طبقه بندی شدت بیابان زایی در ایران (ICD)توسط محمدرضا اختصاصی و سعید مهاجری در سال 1374 ارائه شد. در این تحقیق ابتدا اقدام به جمع آوری داده های موجود و انجام مطالعات پایه گردید. داده های جمع آوری شده وارد محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی شدند و به روش تفسیر عکسهای هوایی و ماهواره ای و با استفاده از نرم افزارهای آرک ویو و ایلویس نقشه های پایه برای منطقه مورد مطالعه تهیه گردید. براساس مطالعات انجام شده با تلفیق نقشه های ژئومورفولوژی، کاربری اراضی و پوشش گیاهی 8 واحد همگن بیابانی در منطقه مورد مطالعه تفکیک شد. در مرحله بعد در هر واحد بیابانی عوامل مؤثر در بیابان زایی شامل سه عامل محیطی، سه عامل انسانی و دو عامل شاخص فرسایش خاک و توان برگشت پذیری و بازسازی اکوسیستم، به روش امتیازدهی در دامنه (10- 0) مورد بررسی قرار گرفت. سپس براساس جمع امتیازات بدست آمده و مقایسه آن با جدول شاخص شدت بیابان زایی، نقشه نهایی بیابان زایی تهیه گردید. نتایج بدست آمده نشانگر آنست که 53/81 درصد منطقه دارای شدت بیابان زایی متوسط و 47/18درصد بقیه از وضعیت بیابان زایی شدید برخوردار می باشد. بنابراین عامل اصلی بیابان زایی در سطح 53/81 درصد سطح منطقه مورد مطالعه عامل محیطی و 47/18 درصد سطح منطقه تحت تاثیر عامل انسانی می باشد. اصلی ترین معیار موجود در این منطقه که در روند بیابان زایی مؤثر است فرایند تخریب منابع آب (W.d)می باشد.
کلیدواژگان: بیابان، وضعیت فعلی بیابان زایی، مدل ICD، عامل محیطی، عامل انسانی، عامل غالب -
صفحه 421گیاه مرتعیKunth. Melica persica گونه ای پایا از خانواده گرامینه (Poaceae) با دامنه سازگاری نسبتا وسیع است که آنرا به عنوان یکی ازگیاهان مهم مرتعی به ویژه در امر حفاظت خاک مطرح می سازد. این گیاه بومی ایران است و عمدتا در دو منطقه رویشی ایران- تورانی و خزری رویش دارد. برای مطالعه آت اکولوژی این گونه ابتدا رویشگاه های آن در منطقه خراسان (شامل سه استان خراسان فعلی) شناسایی گردید و خصوصیات رویشگاهی (اقلیم، توپوگرافی و خاک) در چند سایت بررسی شد. سپس نحوه زادآوری، فنولوژی، تراکم، پوشش تاجی، سیستم ریشه و ترکیبات شیمیایی علوفه این گونه مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج بدست آمده حکایت از پراکنش نسبتا وسیع این گونه از شمال تا جنوب خراسان در بیشتر دامنه های سنگلاخی در دامنه ارتفاعی2900-900 متر داشت به طوری که این گیاه در تمام جهات جغرافیایی و شیب 12 تا 89 درصد دیده می شود. رویشگاه های ملیکا عمدتا در سه اقلیم نیمه خشک فراسرد، مدیترانه ای فراسرد و نیمه خشک سرد حضور دارند. متوسط درجه حرارت سالانه در این رویشگاه ها از حداقل 5 تا 15 درجه سانتی گراد و میانگین بارندگی آنها از 125 تا 600 میلی متر متغیر است. این گیاه خاک های دارای بافت لوم سنگریزه ای، لوم سیلت سنگریزه ای و لوم شنی سنگریزه ای، با اسیدیته 8-7 و هدایت الکتریکی 5/1- 5/0 دسی زیمنس بر متر که از زهکشی خوبی برخوردار هستند، ترجیح می دهد. زمینهای سنگلاخی و به ویژه شیلهای واریزه ای و سنگهای آهکی و آذرین حد واسط بستر اصلی استقرار ملیکا هستند. رشد رویشی این گیاه از اواخر اسفندماه آغاز می گردد و تا اواخر اردیبهشت ماه ادامه می یابد. به توجه به ارتفاع منطقه، از اواسط اردیبهشت ماه تا اوایل خردادماه وارد مرحله خوشه دهی می شود، از اوایل تا اواسط خرداد ماه بذرها شیری شده و حدود 20 روز بعد ریزش بذرها شروع می شود. نتایج همچنین نشان داد مدت زمان نگهداری (5 سال نگهداری در شرایط محیط) تاثیر معنی داری بر قوه نامیه بذر نداشت. به طوری که زادآوری این گونه در طبیعت عمدتا توسط بذر صورت می گیرد. بنابراین نتایج حاصل از تجزیه ترکیبات شیمیایی علوفه نشان داد که این گونه دارای 6/21 درصد و 1/8 درصد پروتئین به ترتیب در مرحله رویشی و گلدهی می باشد.
کلیدواژگان: آت اکولوژی، Melica persica، منطقه خراسان -
صفحه 431حوزه آبخیز آق تقه در بخش مرکزی مراوه تپه و از توابع شهرستان کلاله واقع در شرق گلستان می باشد. در این تحقیق منطقه مورد مطالعه ابتدا براساس مکتب براون - بلانکه مطالعه شد تا جوامع گیاهی شناسایی شوند. سپس رابطه پوشش گیاهی با عوامل محیطی به ویژه ازجمله شیب، ارتفاع از سطح دریا و خصوصیات خاک ازجمله، درصد شن، درصد سیلت، درصد رس، اسیدیته، هدایت الکتریکی، درصد ماده آلی و شدت نفوذ به روش تجزیه و تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA) بررسی شد. برای این منظور 103 پلات در جوامع مختلف گیاهی براساس روش منحنی سطح - گونه تعیین و داده های مورد نظر برداشت گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که از بین عوامل محیطی مورد بررسی مهمترین فاکتورهای مؤثر در جداسازی تیپ های گیاهی منطقه مورد مطالعه به ترتیب ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، درصد کربن، درصد شن، درصد سیلت، درصد رس و اسیدیته می باشد.
کلیدواژگان: خصوصیات خاک، پوشش گیاهی، تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی، حوزه آبخیز آق تقه -
صفحه 445هدف این مطالعه، ردیابی و تحلیل اثرهای محیطی خشکسالی ها بوسیله شاخص های سنجش از دور در منطقه بیابانی و خشک کاشان است. تغییرات زمانی خشکسالی ها با استفاده از شاخص Z نرمال در دو مقیاس سالانه و فصلی (بهار)، بررسی شد. داده های طیفی و حرارتی از سری داده های ماهواره NOAA-AVHRR بین سال های 1998 و 2004 جهت استخراج شاخص های مرتبط با خشکسالی استفاده گردید. شاخص های خشکسالی بر مبنای وضع پوشش گیاهی و دمای درخشایی سطحی بدست آمده از باندهای طیفی (1 و 2) و حرارتی (4 و 5) شامل: شاخص اختلاف نرمال شده پوشش گیاهی (NDVI)، شاخص وضعیت پوشش گیاهی (VCI)، شاخص وضعیت دما (TCI) و شاخص سلامتی گیاه (VHI) می باشد که مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از بکارگیری شاخص های مزبور نشان می دهد که محدوده مطالعاتی از پوشش گیاهی فقیری برخوردار است. به طوری که مقادیر شاخص NDVI منطقه بطور غالب کمتر از 2/0 بدست آمد. همچنین با بکارگیری شاخص های گیاهی NDVI، VCI و رطوبت سطح خاک (LSM)، سال های 2000 و 2001 همراه با خشکسالی و سال های 2002 و 2004 دارای شرایط ترسالی بودند. ولی دمای سطح زمین (LST) و شاخص های TCI و VHI شرایط متفاوت دمایی را در ماه های آوریل و می بطور مشخص نشان دادند. بدین ترتیب با اعتبارسنجی نتایج حاصل از شاخص های دورسنجی، آزمون معناداری آنها با شاخص های اقلیمی محاسبه شد. بنابراین برمبنای محاسبه های انجام شده شرایط اقلیمی محدوده با نتایج حاصل از شاخص های گیاهی تطابق بیشتری دارند. همچنین شرایط حرارتی محیط را شاخص های حرارتی با دقت بیشتری نمایان می سازند. درنهایت، با توجه به ردیابی با دقت مناسب پوشش سطحی بوسیله شاخص های پوشش گیاهی و حساسیت مناسب شاخص های حرارتی نسبت به تغییرات دمایی محیط، بهره گیری از داده های سنجش از دور در مطالعات محیطی مناطق خشک و بیابانی همانند کاشان توصیه می شود.
کلیدواژگان: خشکسالی اقلیمی، شاخص های گیاهی، دمای سطح زمین، سنجش از دور، باندهای حرارتی و کاشان -
صفحه 466امروزه با توجه به رویکرد جهانی به مقوله بیابان و لزوم استفاده از گیاهان سازگار با این شرایط جهت مهار بیابان زایی، لازم است که نسبت به شناخت و رفع موانع تولید و استقرار این گیاهان اقدام شود. گیاه Ammodendron persicum یکی از گونه های بااهمیت و سازگار با شرایط بیابان می باشد. تحقیق حاضر به-منظور بررسی تاثیر تیمارهای مختلف شکست خواب و تحریک جوانه زنی بذر گیاه A. persicum و پیشنهاد مؤثرترین تیمار در افزایش جوانه زنی و رشد اولیه گیاهچه ها انجام گردید. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل خراش دهی با اسید سولفوریک غلیظ با دو زمان 10 و 15 دقیقه، خراش دهی با کاغذ سمباده، خراش دهی با آب گرم با دو زمان 10 و 15 دقیقه، نیترات پتاسیم 1/0 و 2/0 درصد و تیمار ترکیبی خراش دهی به همراه نیترات پتاسیم 1/0 و 2/0 درصد بود. براساس نتایج بدست آمده تیمار خراش دهی با کاغذ سمباده بهترین تیمار در شکست خواب و تحریک جوانه زنی بذرA. persicum تشخیص داده شد، به طوری که این تیمار باعث افزایش جوانه-زنی از حدود 3 درصد به 68 درصد گردید.
کلیدواژگان: شکست خواب، جوانه زنی، خراش دهی، نیترات پتاسیم و Ammodendron persicum -
صفحه 476بشر هم اکنون و در آینده، برای ادامه ی حیات خویش بر روی کره ی-زمین نیازمند بی چون و چرای منابع طبیعی، به ویژه مراتع به عنوان حیاتی ترین بستر توسعه ی پایدار محیط زیست و پدیده های اکولوژیک، منبع اصلی تامین خوراک دام نظام دامداری سنتی و... می باشد. این عرصه ها با 90 میلیون هکتار مساحت و حدود 60% کل کشور، دارای نقشی غیرقابل انکار در محاسبات اقتصادی و اجتماعی کشورمان می باشند. این منابع ثروت به رغم برنامه های متعددی که برای اصلاح و مدیریتشان طراحی شده در معرض تهدید جدی قرار دارند. به نظر می رسد برای احیاء این عرصه ها اضافه بر هر چیز نیاز به شناسایی دانش محلی بهره برداران، و از آن جمله عشایر به عنوان اصلی ترین بهره برداران مرتع وجود دارد. این مطالعه ی کیفی نیز به همین منظور و با هدف شناسایی و مستندسازی دانش بومی دامداران کوچ رو ایل کلهر در زمینه ی سازوکارهای بومی مدیریت مرتع انجام گردید. حوزه ی جغرافیایی پژوهش شهرستان گیلان غرب از استان کرمانشاه بود. به منظور گردآوری داده ها از تکنیک هایی همچونPRA، RRAو گروه های متمرکز استفاده شد. روش نمونه گیری با توجه به طبیعت تحقیق کیفی، نمونه گیری هدفمند انتخاب شد و داده های جمع آوری شده با استفاده از تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها به مسائلی همچون تقسیم بندی مراتع بر حسب شیب زمین، واحد دامی، قطعه بندی مراتع و برخی راهکارهای بومی مدیریت مرتع نظیر کوچ، ارزیابی مرتع و... اشاره دارد.
کلیدواژگان: دانش بومی، عشایر کلهر، مدیریت مرتع، تحقیق کیفی، کرمانشاه -
صفحه 489اعمال شیوه های تقویت کننده جوانه زنی بذر به منظور حذف یا کاهش اثرهای تنش های محیطی و افزایش سرعت و توان استقرار گیاهان مرتعی از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این تحقیق به منظور شناخت اثر شیوه های مختلف پوشش دار کردن بذر بر درصد جوانه زنی گونه مرتعی توت روباهی در شرایط تنش خشکی و عمق مختلف کاشت انجام شد. این طرح به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. تیمار درصد رطوبت خاک (تنش خشکی) در سه سطح 9%، 14% و 21% وزن خاک خشک، تیمار عمق کاشت در دو سطح سه برابر قطر بذر و کشت در سطح و تیمار ماده پوشش دهنده در چهار سطح شاهد بدون پوشش (NC)، ماده با پایه آلی (OC)، ماده با پایه هیدروژل ((HC و ماده با پایه معدنی ((CC استفاده گردید. در طول مدت آزمون صفت درصد جوانه زنی مورد ارزیابی و اندازه گیری قرار گرفت. نتایج اثرهای تیمارهای اصلی نشان داد که اثر هر سه نوع ماده پوشش دهنده، صرف نظر از نوع پوشش بر روی صفت مورد اندازه گیری نسبت به تیمار شاهد، در سطح 1% معنی دار (p<0.01) است. اثرهای متقابل سه گانه درصد رطوبت خاک، عمق کاشت و نوع ماده پوشش دهنده مبین آن است که در سطوح رطوبتی 9%، 14% و 21% و عمق کاشت سطحی، همواره درصد جوانه زنی در همه تیمارهای پوشش دهنده نسبت به تیمار شاهد (NC) بطور معنی داری(p<0.01) بیشتر بوده است. به نحوی که در تیمار شاهد با 9% رطوبت خاک و کشت سطحی اساسا جوانه زنی انجام نشده است. به طوری که در تیمار شاهد و رطوبت خاک 14%، فقط حدود20 درصد جوانه زنی مشاهده گردید، که نسبت به تیمار قبلی در رتبه دوم به لحاظ پایین ترین سطح درصد جوانه زنی قرار داشت. در تیمار عمق کاشت سه برابر قطر بذر و رطوبت خاک 21%، تفاوت معنی داری به لحاظ درصد جوانه زنی بین تیمار شاهد (NC) و تیمارهای پوشش دهنده بذر ملاحظه نگردید.
کلیدواژگان: پوشش بذر، رطوبت خاک، عمق کاشت، درصد جوانه زنی
-
Page 340
Since wind or water erosion is a phenomenon that causes waste of soil, it is necessary to combat soil erosion through soil conservation practices. Currently, some models have been developed to estimate erosion which should be examined with other existing models in different regions. In this study, PSIAC and EPM models were evaluated in one of the sub watersheds of Hableh rood (Dehnamak) with effects of geomorphologic factors. First of all, using available information and producing required maps at the level of hydrologic units and sub-watersheds existing factors in the models were analyzed in the study area. With regards to lack of statistics and information of MPSIAC model, this model was not used, but to complete PSIAC model geomorphology map and geomorphology faces were produced. The results of sediment estimation using mentioned models indicated that two models of PSIAC with effect of geomorphology and EPM had same results to some extent. In conclusion, comprehensiveness and completeness of PSIAC model, PSIAC with effect of geomorphology factors is recommended to estimate sediment.
-
Page 353This research was performed to investigate the relationship between environmental factors including water and plant composition. In other words, determining the most effective factors in distribution of vegetation types in Arak playa was the main aim of this study. To achieve this goal, the initial map of vegetation was provided and afterward water and vegetation sampling was done. Water parameters including K, Na, CL, Mg, %Na (exchangeable sodium percentage), Th, SAR, Co3, Hco3, So4, TDS (total hardness), EC, pH, and anions (sulfates, bicarbonates and chlorates) were measured. Multivariate data analysis techniques including principal component analysis (PCA) and canonical correspondence analysis (CCA) were used to analyze the collected data. The results showed that vegetation distribution pattern was mainly related to water characteristics such as Mg, TDS, Cl, anion, EC and Th. it can be concluded that according to habitat conditions, ecological needs and tolerance range of each plant species have significant relationship with water properties.
-
Page 362Phenology of four range species including Elymus transhircanus, Elytrigia libanotica Stipa bromoides and Stipa capillata were studied in Homand Absard Research Station, 70 km far from east Tehran, for five years (2003-2007). 20 plants were selected for each species and four important phenological stages including early and vegetative growth, flowering, seed milk stage, seed maturity and autumn regrowth were recorded. Data recording was done once each week and once 15 days in growing and inactive seasons respectively. Phenological data were recorded during five years and interpreted using climatic data (temperature and precipitation) to calculate Growth Degree Days in each stage. The purpose of this study was to identify and introduce important phenological stages with a view to livestock grazing and farm management based upon phenology and Growth Degree Days. The results showed that onset and end of growth varied in different years and these changes occurred based upon temperature. Phenological period of all studied species in cool years was longer than that of warm years. But required Growth Degree Days for all mentioned species were almost similar. For example, Elytrigia libanotica required 833.3, 830.8, 834, 832 and 846.3 GDD for vegetative stage in 2003, 2004, 2005, 2006 and 2007 respectively. For flowering stage, 1342.1, 1342.8, 1355, 1344.8 and 1346.3 GDD were calculated from 2003 to 2007. In other words, Elytrigia libanotica species needs the mentioned GDD so that it can start seed milk stage. Start of growth varied in different years according to plant type and climatic condition and it was usually from mid to early March. Active growth continued to early July and then stopped. All studied species had an autumn regrowth in wet season.
-
Page 377The purpose of this study is to compare the viewpoint of experts and utilizers of natural resources on people participation in the process of preservation, restoration, development and utilization of forests and rangelands in Ilam province. The present study is practical type with a cause -and –effect research method. Statistical population included all experts of Ilam Natural Resources Office and utilizers of natural resources. Sample size of experts and utilizers was calculated using Cochran formula included 56 users and 317 experts. Stratified and cluster sampling and simple random sampling were used for utilizers and experts respectively. Questionnaire was applied for collecting the data. The reliability of the questionnaire was obtained from cronbach's alpha (α=%88). To analyze the data, nonparametric tests such as x2, mann- whiteny, and Kruskal Wallis were applied. The results indicated that there was a significant difference between experts and users regarding protecting and reviving of natural resources, while no significant differences were observed between them with relation to development and utilization of natural resources.
-
Page 393Analysis of vegetation is one of the important factors in appropriate management of rangelands. The current research was conducted to evaluate canopy cover percentage, forage production, and species density in four areas including reference area, personal rangeland, key area and critical area in the region of village. In each area, 5 transects were established on which 10 quadrate 1 m were used with regard to the plant type and distribution of species. The lengths of each transect and the distance between them were determined 100 m and 20 m respectively according to the species density and distribution. Canopy cover percentage, forage production and species density were recorded in all quadrates. Clipping and weighing method was used to estimate forage production. Data analysis was performed using one way ANOVA and Duncan test. Results indicated that there was significant difference in canopy cover percentage (p≤ 0/1), forage production (p≤ 0/05) and species density (p≤ 0/01) among 4 studied areas. The result showed that with moving from reference to critical area, canopy cover percentage, forage production and species density dramatically decreased as palatable species (class I), average palatable species and non palatable and invasive species had the most canopy cover percentage, forage production and density respectively in reference area, personal rangeland and common area between village and critical area. Perennials and palatable grasses such as Bromus tomentellus and Hordeum bolbosum had the highest canopy cover percentage, forage production and density in reference area. With a gradual increase in grazing intensity, percentage of palatable species decreased while non palatable species like Boisseria squarrosa and Centaurea virgata increased. This research revealed that heavy grazing jeopardized the sustainability of the rangeland ecosystem by creating unfavorable changes in vegetation characteristics.
-
Page 402Nowadays, desertification is one of the ecological crises of the world. To control desertification, having a clear understanding of its factors and processes is necessary. Khezr Abad-Hemat Abad region of Yazd with area of 242 Km2 was considered to evaluate current condition of desertification using ICD. Iranian Classification of Desertification (ICD) was presented by M. Ekhtesasi and S. Mohajeri in 1995. First of all, available data were collected and basic studies were done. The data were entered in GIS and basic maps were produced through interpretation of aerial photos and satellite images using Arcview and Ilwis software. Eight desert homogenous units were separated according to the studies and by overlaying geomorphology, land use and vegetation cover maps. In next stage, effective factors in desertification including three environmental factors, three anthropogenic factors, soil erosion index, resilience potential and reconstruction of ecosystem were scored in a range of 0-10. Afterward, according to the sum of scores and comparing with table of desertification severity index, final desertification map was produced. The result showed that 81.53% of the region was in middle class of desertification while 18.47 % was in severe class. The environmental factors were determined as the main factor in desertification of 81.53 % area of the studied region while 18.47 % of that was affected by anthropogenic factors. Most main criterion in desertification of this region was water degradation process.
-
Page 421Melica persica is a perennial grass from Poaceae family with a partly wide adaptability which makes it an important range plant species, especially for soil conservation. It is native to Iran and mostly grows in Irano-Torani and Hirkani regions. To study autecology of Melica persica, its habitats in Khorasan region were identified and habitat characteristics including climate, topography and soil were investigated in several sites. Afterwards, regeneration, phenology, density, canopy cover, root system and chemical compositon of forage were also studied. The results indicated that distribution of M. persica was partly wide from north to south of khorasan region and especially in rocky foothills (altitude 900-2900 m). It was laso seen in all geographic aspects and a slope of 12-89 percent. M. persica habitats are mainly located in 3 climates of very cold semi-arid, very cold mediterranean and cold semi-arid. Mean annual temperature and precipitation of M. persica habitats differ from 5-15 degrees centigrade and 125-600 mm, respectively. This plant prefers well-drainaged soils of gravelly loam, gravelly silty loam and gravelly sandy loam texture. Optimal pH and EC are 7 to 8 and 0.5-1.5 ds/m respectively. Rocky soils and specially sheil, volcanic and lime stones are the main bed for its establishment. Vegetative growth of this plant starts from mid March and continues to mid May. Depending on altitude, heading stage starts from early May to late May. During late May to early June seeds are at milk stage and seed dissemination happens 20 days later. Results also showed that the effect of seed storage period on seed viability was non-significant. Plant natural regeneration is mainly via seed. Forage chemical composition analysis showed a protein of 21.6 and 8.1 % in vegetative and flowering stages respectively.
-
Page 431Agh Toghe basin is in the central part of Marave Tapeh located in the east of Golestan province. In this research, study area was investigated based on Braun-Blanquet to identify plant communities. Afterward, relationship between environmental factors particularly slope, elevation, vegetation cover and soil properties including sand, silt, clay, acidity, electrical conductivity, and organic matter were determined using Principal Component Analysis (PCA).. Data collecting was carried out through establishing 103 quadrates based upon minimal area method in different vegetation types. A matrix of vegetation and soil characteristics was prepared and ordination was applied by PCA. The results showed that the most important factors in separation of vegetation types were as follows: elevation, slope, carbon percentage, sand, silt, clay and acidity.
-
Page 445The purpose of this study is to track and analyze the environmental effects of droughts by remote sensing indices in Kashan desert and dry zone. Temporal changes of droughts was evaluated using normal Z index in annual and seaonal (spring) scales. Spectral and thermal data from data series of NOAA-AVHRR satellite between 1998 and 2004 were used to determine the drought indices. Vegetative and thermal drought indices were calculated using NDVI, VCI and TCI values derived from NOAA-AVHRR data. Results from applying mentioned indices showed that this area had low vegetation index values as NDVI index was generally less than 0.2. According to NDVI and VCI maps, years of 2000 and 2001 were characterized as drought condition contrary to 2002 and 2004 as rainy years. However, land surface temperature (LST), TCI and VHI indices showed different temperature conditions specifically in the months of April and May. Using validation of results derived from remote sensing indices, test of significance between them and climatic indices was calculated. According to the calculations, climatic condition of the study area was more compliant with the results of vegetation indices. Also thermal condition of the environment was more accurately indicated by thermal indices. According to the results, applying remote sensing data in environmental studies of arid and desert regions like Kashan is recommended.
-
Page 466Nowadays, with regard to the global view of desert issue and necessity of using adaptable species in combat desertification, it is urgent to identify and remove the constraints of their production and establishment. Ammodendron persicum is one of the important and compatible species in desert ecosystems. The current research was carried out to investigate the effect of different treatments on seed dormancy breaking and germination stimulation of Ammodendron persicum in order to determine the most effective treatment in enhancing of germination and primary growth of seedlings. The experiment was done in a Randomize Complete Block Design (RCBD) with 8 treatments and 4 replications. Different treatments were applied including scarification plus sulphuric acid (H2SO4 98%) for 10 and 15 minutes, scarification with sandy paper, scarification plus putting the seeds in hot water for 10 and 15 minutes, KNO3 (0.1 and 0.2 %), a complex treatment of scarification and KNO3 (0.1 and 0.2%) and distilled water as control treatment. To analyze the data, ANOVA was used and Duncan test was applied to compare the means. The result showed that scarification with sandy paper had the highest effect on seed dormancy breaking and seed germination stimulation of A. persicum as germination percentage increased from 3% in distilled water to 68% in scarification treatment.
-
Page 476Human being, now and in future, absolutely requires natural resources to continue his life especially rangelands as the most vital bed for sustainable development of environment and ecological phenomena, main feed supply for livestock in traditional animal husbandry system and so forth. Rangelands with an area of 90 million ha, about 60% of the country area, have undeniable role in socioeconomic calculations of the country. Despite several plans designed for range improvement and management, rangelands are exposed to serious threats. It seems that recognition of beneficiarie's indigenous knowledge including nomads as the most main utilizer in rangelands is utmost important for range improvement. This current qualitative study was carried out to identify and document the indigenous knowledge of Kalhor tribe's nomads for native mechanisms of range management. Gilan e gharb city of Kermanshah province was selected in this research. Data collection was performed through techniques like PRA and RRA were used. According to the nature of qualitative research, targeted sampling was applied and collected data were analyzed using content analysis. Findings refers to issues such as rangeland classification based upon slope, animal unit, rangeland segmentation, some native strategies in range management like migration, range analysis and so forth.
-
Page 489Applying methods like seed coating which result in germination improvement, reduction of environmental stresses and increase of range species establishment is utmost important. This experiment was performed to evaluate the effect of different seed coating methods on Sanguisorba minor seed germination under drought stress and different sowing depths. A factorial experiment in a completely randomized design with three replications was conducted in this research. Treatments included three soil moisture levels (9, 14 and 21 percent of soil dry weight), two sowing depths (surface and three times the diameter of seed), and four seed coatings (control or no seed coating, organic matter, hydro gel and clay seed coatings). Germination percentage was recorded during the experiment. The results of main treatments showed that regardless of the coating type, the effect of all three coating materials on seed germination percentage was significant (p<0.01). The triple interaction effects of soil moisture, sowing depths and coating materials indicated that in surface sowing and all soil moisture levels, there was a significant difference (p<0.01) in seed germination percentage between seed coating and control treatments. No germination was observed in control treatment with 9% soil moisture and surface sowing. Germination percentage for control treatment with 14% soil moisture was 20% recorded as the second rank among the lowest germination levels. In treatment of three times the diameter of seed as sowing depth with 21% soil moisture, there was no significant difference in germination percentage between control and seed coating treatments.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.